پایداری خاکدانه ها در حضور کرم خاکی (lumbricus terrestris l.) و مواد آلی مختلف در یک خاک آهکی

اگرچه نقش حیاتی کرم های خاکی بر اغلب خصوصیات فیزیکی خاک محرز می باشد، ولی مطالعات اندکی در باره آثار متقابل نوع مواد آلی و کرم خاکی بر خصوصیات فیزیکی از جمله پایداری خاکدانه ها، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، انجام شده است. پایین بودن میزان ماده آلی در خاک های این مناطق و در عین حال نقش مهم کرم های خاکی در بهبود شرایط فیزیکی خاک های این اقلیم ضرورت توجه خاص به آثار متقابل بقایای آلی و کرم های خاکی را نشان می دهد. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار، تحت شرایط کنترل شده گلخانه ای برای مدت 150 روز در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. فاکتور اول شامل حضور یا عدم حضور کرم خاکی و فاکتور دوم شامل با و یا بدون بقایای آلی مختلف (بقایای یونجه، کود کمپوست و مخلوط بقایای یونجه + کود کمپوست و کود گاوی) بود. در این آزمایش از یک نوع کرم خاکی آنسیک (lumbricus terrestris l.) استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که کاربرد مواد آلی و کرم خاکی هر یک به تنهایی سبب افزایش شاخص های پایداری خاکدانه ها مانند میانگین وزنی قطر ذرات (mwd)، توزیع اندازه ذرات خاکدانه ها نسبت خاکدانه سازی (ar)، میانگین هندسی قطر ذرات (gmd) و هم چنین میزان کلسیم و منیزیم خاک گردید، ولی بهترین نتایج ناشی از کاربرد هم زمان کرم خاکی و مواد آلی به دست آمد، به طوری که تلقیح کرم های خاکی در حضور مواد آلی به طور متوسط شاخص های mwd، ar، gmd، ca، mg و درصد خاکدانه های 25/0< میلی متر را به ترتیب 39، 58، 2، 67، 43 و 74 درصد افزایش در حالی که درصد خاکدانه های کوچک تر از 25/0 میلی متر را 5/13 درصد کاهش داد. هم بستگی معنی دار (945/0=r2) بین کلسیم خاک و میانگین وزنی قطر ذرات مشاهده شد که نشان می دهد کرم های خاکی احتمالاً از طریق ترشح کلسیت از طریق پیوند کاتیونی با ذرات رسی و ماده آلی به پایداری خاکدانه ها و در نتیجه ساختمان خاک کمک می نمایند. به طور کوتاه، نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاربرد هم زمان مواد آلی و کرم های خاکی نوع آنسیک کمک شایانی به بهبود ساختمان خاک های مناطق خشک و نیمه خشک می نماید.